Senat uchwałą z dnia 5 czerwca zwrócił Sejmowi ustawę o sygnalistach z pięcioma poprawkami.
Zapraszamy na szkolenie dotyczące wdrożenia systemu whistleblowing. Więcej szczegółów na stronie wydarzenia.
Senat, po rozpatrzeniu uchwalonej przez Sejm na posiedzeniu w dniu 23 czerwca 2024 r. ustawy o ochronie sygnalistów, postanowił wprowadzić do jej tekstu 5 poprawek. Jak czytamy w uzasadnieniu:
Poprawka nr 1 zapewnia poprawność legislacyjną i językową określeniu „postępowanie prawne”.
Przyjmując poprawki nr 2 i 4 Senat postanowił usunąć prawo pracy z katalogu naruszeń prawa, które mogą zostać zgłoszone lub ujawnione publicznie przez sygnalistę. Senatorowie wzięli pod rozwagę okoliczność, że wdrażana do polskiego porządku prawnego dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1937 z dnia 23 października 2019 r. w sprawie ochrony osób zgłaszających naruszenia prawa Unii, nie wymienia prawa pracy w zestawieniu dziedzin, których naruszenie musi być objęte procedurą zgłoszenia w trybie przepisów o ochronie sygnalistów. Dyrektywa 2019/1937 pominęła tę gałąź prawa nieprzypadkowo. Unijne prawo pracy, w tym również polski Kodeks pracy, zawiera szereg gwarancji chroniących pracownika ujawniającego naruszenie prawa, a także osobę mu pomagającą, przed samowolą pracodawcy. Jest to choćby art. 183e Kodeksu pracy stanowiący, że skorzystanie przez pracownika z uprawnień przysługujących z tytułu naruszenia przepisów prawa pracy, nie może być podstawą jakiegokolwiek niekorzystnego traktowania pracownika, a także nie może powodować jakichkolwiek negatywnych dla niego konsekwencji. Ponadto, już obecnie pracownik może użyć szeregu ścieżek umożliwiających mu informowanie o naruszeniu prawa w miejscu pracy, od zawiadomienia o podejrzeniu popełnienia czynu zabronionego, po skargę pracowniczą do Państwowej Inspekcji Pracy.
Poprawka nr 3 zapewnia ustawie spójność terminologiczną z systemem prawa. Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 2, ustawy nie stosuje się do informacji objętych tajemnicą związaną z wykonywaniem zawodów medycznych oraz prawniczych. Określenie „tajemnica związana z wykonywaniem zawodu” jest szersze niż używane w pragmatykach zawodowych pojęcie tajemnicy zawodowej, w związku z czym może powodować wątpliwości interpretacyjne.
Poprawka nr 5 jednoznacznie przesądza, że sygnaliście przysługuje nieodpłatna pomoc prawna i nieodpłatne poradnictwo obywatelskie w rozumieniu ustawy o nieodpłatnej pomocy prawnej, nieodpłatnym poradnictwie obywatelskim oraz edukacji prawnej, także wówczas, gdy sygnalista jest stanie ponieść koszty odpłatnej pomocy prawnej. Przepis regulujący tę materię był zredagowany w sposób budzący w tym zakresie wątpliwości interpretacyjne.